- Một nhân vật quan trọng trong giới
văn hóa dân gian, một “nguyên khí quốc gia” vừa có một phát ngôn về cái
sự nhục: “Không quốc phục, họp quốc tế thấy nhục”.
Ông
nói: “Tôi vừa phải đi may một bộ áo dài khăn đóng để mặc khi tham dự
các cuộc họp có tính chất quốc tế…nhiều lần thấy nhục khi các đại biểu
quốc gia khác mặc quốc phục mang đặc trưng văn hóa của nước họ thì mình
lại mặc áo veston. Ví như, Indonesia, các tiểu vương quốc Ả rập, Hàn
Quốc… họ vẫn mặc trang phục riêng của họ, trong khi nước mình cũng có
những trang phục riêng mang bản sắc văn hóa thì mình vẫn phải mặc veston
đi họp”.
Và báo điện tử Kiến thức đã giật cái tít
chơi chữ chính xác đến từng mi-li-mét phát ngôn “nổi tiếng” này: Không
quốc phục, họp quốc tế thấy nhục.
Chắc các bạn nóng lòng muốn biết tác giả của phát ngôn về cái nhục khi không có quốc phục này là ai lắm rồi.
Xin thưa ngay đây. Đó là GS Tô Ngọc
Thanh, Tiến sĩ khoa học ngành Âm nhạc dân tộc học. Người có tên trong
nhân tài đất Việt, thuộc diện “Nguyên khí quốc gia”.
Nghe GS Thanh nói nhiều người sẽ giật
mình. Nếu nhục là “xấu xa đau khổ”, chẳng hóa ra chúng ta mang một nỗi
xấu xa đau khổ suốt cả trăm, cả ngàn năm nay khi không có quốc phục? Tất
nhiên, với tư duy này, khi có quốc phục rồi nhiều người vẫn thấy thiếu
khi chưa có quốc hoa, quốc tửu….
Có thể, trong lĩnh vực văn hóa tinh
thần, việc thiếu một quốc phục là nỗi nhục của những vị đam mê văn hóa
dân tộc như GS Thanh. Nhưng thực tế cuộc sống, ngẩng đầu lên nhìn có lẽ
còn rất nhiều điều khác nhục hơn nhiều chuyện manh áo tấm quần; còn rất
nhiều thứ đáng để “tự trọng” hơn nỗi nhục “Vẫn phải mặc veston đi họp”.
Thì đó, ngay trong tháng 4, dù đã xuất
khẩu tới 807.000 tấn gạo, thu về 340 triệu USD để giữ vững danh hiệu
“Quốc gia xuất khẩu gạo hàng đầu thế giới”, vẫn có 59,5 nghìn hộ, 255,2
ngàn đồng bào ở khắp nơi trên đất nước vẫn thiếu đói. Thử nghĩ mà xem:
30 ngày, có thêm 13,6 nghìn hộ thiếu đói. Và cái đói này, là cái đói vật
lý chứ không chỉ là đói một thứ thanh danh hão.
Ở Lai Châu, ở Điện Biên, ở Yên Bái, ở Hà
Giang…những đứa trò nhỏ vẫn thường niên chân đất tay không đến trường
với ước mơ có khi giản dị chỉ là một bữa cơm thịt chuột và “cật” thì có
cái gì đó để che.
Còn ở Cà Mau, gần 40 năm sau ngày giải
phóng, gần 70 năm sau ngày độc lập, một người phụ nữ đã “ra đi” với một
sợi dây treo trên xà nhà. Chị quyên sinh để “tiết kiệm” tiền cho những
đứa con đi học. Và cái chết của chị, nói như Chi hội trưởng Phụ nữ ấp 5,
suy cho cùng là vì “sức ép từ tiền học phí cho con và tiền đi chích
(thuốc) cho bản thân”. Trong lá thư tuyệt mệnh, thật cay đắng, người phụ
nữ bất hạnh đã nói đến “hoàn cảnh không lối thoát”, đã cầu xin chính
quyền địa phương xót thương mà cấp cho chồng con chị cái sổ hộ nghèo
hoặc cận nghèo.
“Tấm áo không làm nên thầy tu”. Thiếu
một bộ quốc phục không khiến người ta xấu xa, và nếu có, chỉ là một chút
xấu hổ, chứ chưa đến nỗi nhục nếu so với rất nhiều thứ thiếu khác của
dân nghèo. Thấy nhục, vì thế, có lẽ khác xa với biết nhục.
Hồi phong trào quốc hoa đang rộ, nhiều
người, một cách mai mỉa, đề nghị chọn hoa…hồng, hay hoa xấu hổ làm quốc
hoa. Những ý kiến này được đàng hoàng đưa lên báo như một sự xấu hổ mà
mỗi người, trước khi nói đến những thiêng liêng cao đẹp “đồng bào, dân
tộc”, cần sờ tay lên gáy.
Và hôm nay, khi nghe một GS, TSKH nói về
“nỗi nhục khi không có quốc phục”, nhiều người có trách nhiệm và chính
chúng ta, cần phải có thêm nhiều sự “biết nhục” khác khi nhìn thấy không
ít đồng bào mình vẫn phải chống chọi với đói khát, thậm chí tự vẫn vì
cùng quẫn.
Đào Tuấn
GDVN
GDVN
