Chẳng
biết tự bao giờ, ngày lễ Quốc khánh 2-9 được nhân dân ta gọi là Tết Độc
lập. Từ hồi còn bé tí ti, tôi đã biết đến cái tết độc đáo này rồi. Mà
đã là tết thì thiêng liêng và vui vẻ lắm.
Hồi
bao cấp ấy, có hai cái tết hấp dẫn với bọn trẻ nhất. Đó trước hết là
Tết Nguyên đán, rồi sau nữa là Tết Độc lập. Đơn giản vì hai cái Tết ấy,
cả nhà được ăn cơm có thịt. Tết Trung thu thì chỉ vui chơi với vài ba
cái kẹo thôi.
Trước
ngày 2-9 mấy bữa, cái loa công cộng trước ngõ nhà tôi đã vang lên thông
báo của hợp tác xã nhắc nhở bà con chuẩn bị đón Tết. Thế nào cũng có
món mít tinh chào mừng Quốc khánh nhưng cái được mọi người ngóng đợi
nhất là chuyện quà tết: mấy lạng thịt, bao thuốc lá, gói trà.
Ở
nông thôn, ngày Tết Độc lập hợp tác xã tổ chức mổ bò, lấy thịt chia
theo nhân khẩu. Xế trưa, đã thấy bố tôi xách một xâu thịt về nhà. Cả
làng bỗng nổi lên âm thanh quen thuộc, tiếng dao thớt chặt bằm vang lên.
Bọn trẻ thì hồ hởi, vì lâu lắm rồi chúng mới được ăn cơm có thịt, mà
lại thịt bò thui mới độc chứ. Tôi được mẹ giao nhiệm vụ hái rau thơm sau
vườn để ăn với món bò tái chấm tương. Bữa cơm ngày Tết Độc lập, thức ăn
tuy chẳng nhiều nhặn gì, nhưng sao mà đầm ấm, nặng tình, nặng nghĩa.
Cái tình gia đình, cái tình đất nước, quê hương.
Con
đê dọc làng, dựng đầy những chiếc nong to, phô các câu khẩu hiệu chào
mừng Quốc khánh và cả những câu khẩu hiệu cổ vũ cho quyết tâm đánh Mĩ.
Triền núi Tréc phía bờ sông Lam người ta còn khắc câu “Quyết tâm đánh
thắng giặc Mĩ xâm lược” đứng xa hàng cây số vẫn rõ mồn một. Tụi phi công
Mĩ chắc hẳn phải run tay khi nhìn thấy câu khẩu hiệu như vậy cho nên
mới ấn nút tùm lum, làm bom rơi cả vào xóm làng hại thường dân vô tội để
rồi choáng mắt trúng lưới lửa phòng không của ta. Giá như bây giờ,
trước sảnh mỗi công sở người ta cũng giăng những câu khẩu hiệu kiểu như
“Quyết tâm chống giặc tham nhũng”, "Quyết tâm vạch mặt chỉ tên bọn tham
nhũng" thì chắc chắn bọn tham nhũng sẽ mất hết tinh thần, không còn gan
ruột nào để mà bòn rút của công.
Bây
giờ, chẳng mấy ai gọi Tết Độc lập nữa. Chỉ biết đó là ngày Quốc khánh,
ngày mà công chức nhà nước và người lao động được nghỉ ngơi. Người ta
quan tâm xem cơ quan, doanh nghiệp năm nay cho mỗi người được bao nhiêu
tiền. Không còn cái khái niệm ăn Tết nên “chất” Tết hình như cũng mai
một. Cuộc sống hiện đại cuốn người ta vào vòng xoáy của nó, nhất là giới
trẻ. Ngày Tết, ngày lễ chỉ còn mang ý nghĩa đấy là dịp nghỉ ngơi, xả xú
páp sau những bận rộn, vất vả với công việc làm ăn.
1-9-2013
Nguyễn Duy Xuân