“TẤN TRÒ ĐỜI” - Nguyễn Duy Xuân

Tối nay đọc trên Facebook thấy câu chuyện của Thanh Hằng kể có vị lãnh đạo khi đương chức thì kẻ đón người đưa, ríu rít vây quanh. Vậy mà khi thôi chức, chẳng thấy bóng một ai đến hỏi chuyện nữa. Đương chức, ngày lễ tết người người đến tặng quà phải xếp hàng đợi hàng tiếng đồng hồ mới tới lượt, hết chức chỉ còn mỗi vợ chồng ông bạn đến thăm.  

Câu chuyện nhà báo kể làm mình bỗng nhớ đến mấy câu thơ của Cụ Nguyễn Bỉnh Khiêm thuở xa lắc:

Đắc thời, thân thích chen chân đến,
Thất thế, hương lân ngoảnh mặt đi.
Thớt có tanh tao, ruồi đến đậu
Ang không mật, mỡ kiến bò chi ?

Cụ đúng là nhà tiên tri số một trong lịch sử Việt Nam. Chuyện đời Cụ nói cách đây hơn 500 năm mà cứ ngỡ như đang xảy ra hôm nay.

Lại nữa, tối nay vừa xem trên VTV1 tập 1 bộ phim Trò Đời, dựa theo các tác phẩm Số đỏ, Cơm thầy cơm cô, Kĩ nghệ lấy Tây của nhà văn Vũ Trọng Phụng, càng phục tài ông. Cái xã hội Việt Nam ở hai thời điểm cách nhau gần một thế kỉ dường như không khác nhau là mấy, vẫn còn nguyên vẹn với tất cả sự lố lăng, đồi bại, phi nhân bản, chà đạp lên đạo đức truyền thống của dân tộc… Những Xuân Tóc đỏ, Phó Đoan, Tuyết, Văn Minh, cụ cố Hồng…. vẫn còn nhan nhản giữa xã hội đương thời.

Quả đúng là trò đời. Nhưng tôi thích cách nói của Ban-dắc, nhà văn hiện thực tiêu biểu của văn học Pháp thế kỉ XIX: “Tấn trò đời”.

9-8-2013
Nguyễn Duy Xuân

---