- Lễ hội Katé còn được gọi là Mbang Katé
là một lễ hội của đồng bào dân tộc Chăm. Đây là một lễ hội dân gian
thiêng liêng đặc sắc và rất quan trọng. Tưởng nhớ đến
những người đã khuất, tưởng nhớ đến các vị anh hùng dân tộc (được người
Chăm tôn vinh làm thần).
Thời gian: Ngày 1 tháng 7 theo lịch Chăm (khoảng 25/9 - 5/10 dương lịch)
Địa điểm: đền tháp Pô Nagar (thôn Hữu Đức), tháp Pô Klông Garai (phường Đô Vinh, tháp Chàm), tháp Pô Rôme (thôn Hậu Sanh), tỉnh Ninh Thuận.
Địa điểm: đền tháp Pô Nagar (thôn Hữu Đức), tháp Pô Klông Garai (phường Đô Vinh, tháp Chàm), tháp Pô Rôme (thôn Hậu Sanh), tỉnh Ninh Thuận.
Đối tượng tôn vinh: các vị Nam thần: Pô Klông Garai, Pô Rôme.
Đặc điểm: theo nghi lễ của dân tộc Chăm.
Lễ hội Katé còn được gọi là Mbang Katé
là một lễ hội của đồng bào dân tộc Chăm. Đây là một lễ hội dân gian
thiêng liêng đặc sắc và rất quan trọng. Tưởng nhớ đến những người đã
khuất, tưởng nhớ đến các vị anh hùng dân tộc (được người Chăm tôn vinh
làm thần). Thường được tổ chức vào 1 tháng 7 theo lịch của đồng bào
Chăm. Người dân tập trung tại các đền tháp cổ kính, thưởng thức các điệu
múa nhạc dân gian trong kho tàng âm nhạc của người Chăm. Mọi người nghỉ
ngơi và tràn ngập niềm vui, đi thăm viếng chúc tụng lẫn nhau.
Lễ hội Katê diễn ra trong 3 ngày trên
một không gian rộng lớn, lần lượt từ đền tháp (Bi môn, Ka lan) đến làng
(Paley) và từng gia đình (Nga wôm), tạo thành một dòng chảy phong phú,
đa dạng.
Các nghi lễ cơ bản giống nhau về nội dung, nghi thức hành lễ. Tiến hành lễ hội gồm có:
- Thầy cả sư trụ trì đền tháp làm chủ lễ,
- Thầy kéo đàn Kanhi hát thánh ca,
- Bà bóng dâng lễ vật lên các vị thần,
- Ông từ chủ trì lễ tắm tượng,
Cùng một số tu sĩ Bà la môn phụ lễ.
- Thầy kéo đàn Kanhi hát thánh ca,
- Bà bóng dâng lễ vật lên các vị thần,
- Ông từ chủ trì lễ tắm tượng,
Cùng một số tu sĩ Bà la môn phụ lễ.
Lễ vật dâng cúng Katê tại đền tháp bao gồm:
- 1 con dê,
- 3 con gà làm lễ tẩy uế ở tháp,
- 5 mâm cơm, canh cúng với thịt dê,
- 1 mâm cơm với muối vừng,
- 3 ổ bánh gạo và hoa quả.
- 3 con gà làm lễ tẩy uế ở tháp,
- 5 mâm cơm, canh cúng với thịt dê,
- 1 mâm cơm với muối vừng,
- 3 ổ bánh gạo và hoa quả.
Ngoài ra còn có rượu, trứng, trầu cau, xôi chè...
Lễ hội Katê gồm có 2 phần: Phần lễ và phần hội. Trình tự theo các bước:
Ngày thứ nhất: đón rước y phục của nữ thần Pô Nagar ở thôn Hữu Đức
Ngày thứ hai: lễ hội Katê ở các tháp Chăm
* Phần lễ
- Lễ đón rước y phục (thường từ 7 giờ sáng)
- Lễ mở cửa tháp (diễn ra tại 3 đền, tháp
- Lễ tắm tượng thần (diễn ra trong 3 đền, tháp)
- Lễ mặc y phục cho tượng thần (tại 3 đền, tháp)
- Đại lễ (thường bắt đầu từ 9h sáng kéo dài đến 11h trưa tại 3 đền, tháp)
- Lễ mở cửa tháp (diễn ra tại 3 đền, tháp
- Lễ tắm tượng thần (diễn ra trong 3 đền, tháp)
- Lễ mặc y phục cho tượng thần (tại 3 đền, tháp)
- Đại lễ (thường bắt đầu từ 9h sáng kéo dài đến 11h trưa tại 3 đền, tháp)
* Phần hội
Ngày thứ ba:- Lễ hội Katê ở làng. Sau
khi lễ hội Katê ở tháp kết thúc thì không khí lễ hội lại bùng lên ở các
làng Chăm. Trước ngày lễ dân làng phân công nhau quét dọn đền thờ, ngôi
nhà chung của làng, chuẩn bị sân khấu, sân bãi... Cùng thời gian đó một
bộ phận khác lại chuẩn bị lễ vật cúng thần.
Buổi sáng ngày thứ ba, một người làm lễ
cúng Katê ở ngôi nhà chung của làng để cầu mong thần phù hộ cho dân làng
làm ăn phát đạt. Mỗi làng Chăm thờ một vị thần riêng. Trong lễ cúng tế
thần làng, chủ tế lễ không phải là chức sắc tôn giáo mà thường được dân
làng tôn vinh hoặc người có uy tín và tinh thông phong tục tập quán. Ông
thay mặt cho dân làng cúng lễ vật cho thần và cầu mong thần phù hộ cho
dân làng. Nếu như lễ hội Katê nặng về phần lễ ở các đền tháp thì tại
làng phần lễ đơn giản hơn phần hội. Đó là các trò như thi dệt vải (làng
Mỹ Nghiệp), thi đội nước, đá bóng, văn nghệ...Vào cuối buổi chiều thì
cuộc vui kết thúc, hội Katê ở làng cũng vãn. Mọi người về nhà để tiến
hành lễ Katê gia đình.
- Lễ Katê ở gia đình
- Lễ Katê ở gia đình
Kết thúc lễ Katê ở làng là lễ Katê ở các
gia đình mới bắt đầu. Nghi lễ này phụ thuộc điều kiện kinh tế của từng
gia đình, nếu có thì tổ chức nếu không thì thôi.
Chủ lễ cúng Katê là người trong gia đình hoặc là người lớn tuổi trong tộc họ. Vào ngày lễ, mọi thành viên trong gia đình đều có mặt đông đủ, cầu mong tổ tiên, thần linh phù hộ cho con cháu làm ăn phát đạt, gặp nhiều may mắn. Đây cũng là dịp ông bà, cha mẹ, giáo dục con cháu kính trọng tổ tiên. Cũng dịp này các gia đình đều chuẩn bị bánh trái mời người thân tới thăm viếng chúc tụng nhau. Cả làng đều ngập tràn niềm vui, thân thiện, tình đoàn kết xóm giềng. Hầu như tất cả đều quên đi những vất vả, lo âu của đời thường để tận hưởng những phút giây tràn đầy hạnh phúc.
Nguồn: Tổng hợp từ Internet