Mờ sáng ngày 17-2-1979, Trung quốc xua 60 vạn quân tấn công toàn tuyến biên giới phía bắc nước ta. Đó là một ngày đen tối trong quan hệ hai nước.
Ngày này ở đâu đó người ta có thể đục bỏ, cố xóa đi trong sách vở nhưng trong tâm khảm người Việt Nam hôm qua, hôm nay và vĩnh viễn mai sau sẽ không bao giờ quên. Một nén tâm nhang tưởng nhớ hàng ngàn chiến sĩ và đồng bào đã ngã xuống trước họng súng của kẻ mới hôm qua còn là bạn bè hữu nghị, “môi hở răng lạnh”.
Ngày ấy, tôi và bạn bè đang thực tập sư phạm tại trường cấp 3 Anh Sơn. Mấy hôm sau, nghe nữ phát thanh viên Đài tiếng nói Việt Nam đọc lời kêu gọi của BCHTW Đảng vang lên trên loa phóng thanh nhà trường mà ai nấy lòng sôi sục căm thù, chỉ muốn được cầm súng lên biên cương giết giặc.
Cuộc chiến kết thúc sau đó một tháng nhưng căng thẳng biên giới thì còn nóng bỏng và kéo dài cả hơn chục năm sau. Mùa hè năm 79 ấy như sôi lên cùng cái nóng của gió Lào xứ Nghệ. Lứa sinh viên ĐHSP Vinh tốt nghiệp năm đó được vinh dự mở đầu khóa huấn luyện sĩ quan dự bị, được Bộ Quốc phòng tổ chức có lẽ do tình hình căng thẳng lúc bấy giờ. Thế là chúng tôi có ba tháng làm chiến sĩ. Tất cả đều thấu suốt tinh thần: sẵn sàng lên đường làm nhiệm vụ. Những ngày sôi động ấy, có những kỉ niệm thật vui mà tôi đã viết trong bài Hạnh phúc khi là người lính. Còn đây là một trong những bài thơ ghi lại xúc cảm của một chàng sinh viên-lính trẻ lúc bấy giờ, ấy là tôi:
THƠ GỬI TẶNG EM
Anh lại làm thơ gửi cho em
Thơ mang sắc lính đậm màu xanh
Thơ đã tắm mình trong gian khổ
Mà nói với em vẫn ngọt lành
Vui quá em ơi, lính chúng mình
Những chiều tắt nắng buổi hành quân
Qua mỗi lưng đèo, mỗi khe suối
Bồi hồi chân bước lại nhớ em
Phía trước chờ anh, rừng biên giới
Từng tấc đất Tổ quốc thiêng liêng
Không để quân thù xâm phạm tới
Bay hãy coi chừng ! Quân bành trướng Bắc Kinh !
Anh lại làm thơ như mọi lần
Như sáng hôm nay buổi quân hành
Bên đường sương đọng, hoa nở sớm
Ngắt vội mấy nhành để tặng em.
28-7-1979
Những kỉ niệm một thời tuổi trẻ gắn liền với những năm tháng đau thương, gian khổ của đất nước, mà mỗi lần nhớ lại không khỏi bồi hồi xúc động, đôi khi còn như tiếc nuối. Ôi, quá khứ ! Dù có vui có buồn nhưng ta vẫn trân trọng, đó là sự tiếp nối trong mạch ngầm, trong dòng chảy không dứt của cuộc đời mỗi con người và của một dân tộc. Sự trường tồn của đất nước chính là khi ta còn biết sống với quá khứ của ông cha.
Ngày ấy, tôi và bạn bè đang thực tập sư phạm tại trường cấp 3 Anh Sơn. Mấy hôm sau, nghe nữ phát thanh viên Đài tiếng nói Việt Nam đọc lời kêu gọi của BCHTW Đảng vang lên trên loa phóng thanh nhà trường mà ai nấy lòng sôi sục căm thù, chỉ muốn được cầm súng lên biên cương giết giặc.
Cuộc chiến kết thúc sau đó một tháng nhưng căng thẳng biên giới thì còn nóng bỏng và kéo dài cả hơn chục năm sau. Mùa hè năm 79 ấy như sôi lên cùng cái nóng của gió Lào xứ Nghệ. Lứa sinh viên ĐHSP Vinh tốt nghiệp năm đó được vinh dự mở đầu khóa huấn luyện sĩ quan dự bị, được Bộ Quốc phòng tổ chức có lẽ do tình hình căng thẳng lúc bấy giờ. Thế là chúng tôi có ba tháng làm chiến sĩ. Tất cả đều thấu suốt tinh thần: sẵn sàng lên đường làm nhiệm vụ. Những ngày sôi động ấy, có những kỉ niệm thật vui mà tôi đã viết trong bài Hạnh phúc khi là người lính. Còn đây là một trong những bài thơ ghi lại xúc cảm của một chàng sinh viên-lính trẻ lúc bấy giờ, ấy là tôi:
THƠ GỬI TẶNG EM
Anh lại làm thơ gửi cho em
Thơ mang sắc lính đậm màu xanh
Thơ đã tắm mình trong gian khổ
Mà nói với em vẫn ngọt lành
Vui quá em ơi, lính chúng mình
Những chiều tắt nắng buổi hành quân
Qua mỗi lưng đèo, mỗi khe suối
Bồi hồi chân bước lại nhớ em
Phía trước chờ anh, rừng biên giới
Từng tấc đất Tổ quốc thiêng liêng
Không để quân thù xâm phạm tới
Bay hãy coi chừng ! Quân bành trướng Bắc Kinh !
Anh lại làm thơ như mọi lần
Như sáng hôm nay buổi quân hành
Bên đường sương đọng, hoa nở sớm
Ngắt vội mấy nhành để tặng em.
28-7-1979
Những kỉ niệm một thời tuổi trẻ gắn liền với những năm tháng đau thương, gian khổ của đất nước, mà mỗi lần nhớ lại không khỏi bồi hồi xúc động, đôi khi còn như tiếc nuối. Ôi, quá khứ ! Dù có vui có buồn nhưng ta vẫn trân trọng, đó là sự tiếp nối trong mạch ngầm, trong dòng chảy không dứt của cuộc đời mỗi con người và của một dân tộc. Sự trường tồn của đất nước chính là khi ta còn biết sống với quá khứ của ông cha.
17-2-2012
Nguyễn Duy Xuân
Nguyễn Duy Xuân
