-
Những chiếc xe đạp thồ ấy từng được mệnh danh là những chú “ngựa sắt”.
Có cả một binh đoàn “ngựa sắt” với hơn hai mươi ngàn chiếc - một đội
quân đặc biệt chưa từng thấy trong lịch sử chiến tranh, không chỉ riêng ở
Việt Nam mà là cả trên thế giới.
Đoàn dân công Thanh Hóa vận chuyển lương thực bằng xe đạp thồ tiếp tế cho Điện Biên Phủ năm 1954 (ảnh tư liệu)
Chiến
thắng Điện Biên Phủ là mốc son chói lọi trong lịch sử đấu tranh giữ
nước của dân tộc ta, là chiến công hiển hách làm thay đổi cục diện chính
trị thế giới nửa sau thế kỉ hai mươi.
Góp
phần làm nên chiến thắng lẫy lừng chấn động địa cầu ấy có công sức của
hàng vạn dân công hỏa tuyến mà phương tiện vận chuyển lương thực, thực
phẩm cho bộ đội ngoài mặt trận lại là những chiếc xe đạp mang nhãn hiệu
Peugeot do chính người Pháp sản xuất. Có lẽ họ (người Pháp) cũng không
ngờ rằng, cái sản phẩm dân dụng ấy lại trở thành công cụ đắc lực phục vụ
cho cuộc chiến đấu dành chiến thắng “lừng lẫy năm châu, chấn động địa
cầu” của Việt Nam...
Nhà
báo Pháp G. Roa trong cuốn “Trận Điện Biên Phủ”, đã viết: Tướng Nava bị
thua chính là vì những chiếc xe đạp thồ với những kiện hàng từ 200 đến
320 kg, được điều khiển bởi những con người ăn không thật no và ngủ thì
nằm ngay trên những mảnh ni-lông trải trên đất...
Đây
có thể coi là một minh chứng sinh động cho tinh thần sáng tạo của người
Việt Nam. Bằng một vài cải tiến như thêm tay ngai điều khiển vào
ghi-đông, gia cố khung xe, quấn thêm vải tăng độ bền cho lốp…mỗi chú
“ngựa sắt” có thể chở được từ 200 đến 300 kg. Có xe đạt kỉ lục chở được
tới hơn 300 kg... Quả là kì tích có lẽ là có một không hai trên thế
giới.
Không
chỉ lợi thế về việc tăng năng suất vận tải cao gấp hơn 10 lần dân công
gánh bộ, xe đạp thồ còn có thể hoạt động trên những tuyến đường rừng
núi, đèo dốc mà xe ô tô không thể đi được. Đây chính là yếu tố làm nên
bất ngờ, ngoài dự tính của các sĩ quan chỉ huy Pháp, khi họ cho rằng
Việt Minh không thể bảo đảm hậu cần cho một chiến dịch lớn, dài ngày
trong điều kiện địa hình phức tạp như ở Tây Bắc.
Kỉ
niệm 60 năm Chiến thắng Điện Biên Phủ, xe đạp thồ tham gia phục vụ
chiến dịch năm xưa vẫn thu hút sự quan tâm của các nhà nghiên cứu trong
và ngoài nước khi họ muốn tiếp tục tìm cách "giải mã" cho sự thất bại
của người Pháp. Nhìn vật dụng thô sơ ấy còn lưu lại trong Bảo tàng Điện
Biên Phủ, chắc không ít người trẻ hôm nay cảm thấy bất ngờ khi biết rằng
vật dụng nhỏ đó đã góp phần làm nên kì tích lớn của dân tộc Việt
Nam...
Xe
đạp thồ Điện Biên, một biểu tượng sinh động cho tinh thần Việt Nam, cho
cuộc chiến tranh nhân dân dưới sự lãnh đạo sáng suốt của Đảng và Bác Hồ
và tài cầm quân thao lược của vị Đại tướng huyền thoại của nhân dân Võ
Nguyên Giáp.