- Buổi tọa đàm "Định vị lại nền
giáo dục Việt Nam" diễn ra tối 1/3 tại Trung tâm Văn hóa Pháp - L’Espace
(Hà Nội) chỉ ra các nút thắt nghẽn của ĐH Việt
Nam và cách tháo gỡ. Diễn giả là TS Lê Đông Phương, Giám đốc
Trung tâm Nghiên cứu giáo dục ĐH và nghề nghiệp (Viện Khoa học Giáo dục
Việt Nam) thu hút hơn 300 khách mời.
Thua tất cả láng giềng
Theo nghiên cứu của TS Phương thì với
những nỗ lực trong một thời gian dài, "chúng ta cũng đáng tự hào về giáo
dục ĐH nước nhà. Nhưng nhìn ra, thì khoảng cách còn rất xa so với thế
giới".
Cụ
thể, tỷ lệ người trong độ tuổi đi học biết chữ còn cao hơn Mỹ nhưng
chất lượng lao động không ổn. Trong khi các nước láng giềng tỷ lệ lao
động có trình độ ĐH từ 20% trở lên thì Việt Nam phần lớn lao động chỉ
học hết lớp 9.
"Khu vực giáo dục bậc cao, giáo dục nghề nghiệp của Việt Nam còn thua tất cả các nước láng giềng".
Ông dẫn số liệu của Diễn đàn Kinh tế thế
giới đánh giá về các chỉ số phát triển giáo dục của Việt Nam mới hay,
để giải bài toán "đổi mới căn bản toàn diện giáo dục ĐH" cần rút ngắn
khoảng cách về chất lượng với các nước trong khu vực và thế giới.
Về giáo dục cơ bản của Việt Nam chỉ vượt
Philippines còn thua tất cả các nước láng giềng như: Trung Quốc,
Singapore, Thái Lan, Indonesia...Chất lượng giáo dục mới được đứng ở
nhóm cuối và bị đánh giá có vấn đề.
"Khu vực giáo dục bậc cao, giáo dục nghề nghiệp của Việt Nam còn thua tất cả các nước láng giềng".
TS Phương so sánh:
TS Phương so sánh:
"Xét về lịch sử phát triển giáo dục ĐH
chúng ta có trường ĐH sớm sánh ngang với các nước phát triển. Tiếc rằng,
ĐH Quốc Tử Giám đã không còn hoạt động", lời ông Phương.
Cụ thể, Quốc Tử Giám ra đời năm 1076
nhưng đến nay đã không còn hoạt động. Trong khi trên thế giới,10 trường
ĐH lâu đời vẫn còn hoạt động như: ĐH Bologna (ra đời năm 1088 ở Italy),
ĐH Pars (ra đời 1150), ĐH OxFord (ra đời năm 1167 ở Anh), ĐH Modena (ra
đời năm 1175 ở Italy)...
Bất cập khó chữa
Nguyên nhân dẫn đến những bất cập trong
hệ thống giáo dục Việt Nam được TS Phương nhắc lại: quy mô tăng nhanh cả
về số cơ sở giáo dục lẫn số người học, nhưng lại mất cân đối. Có đến
hơn 1/2 số trường ĐH, CĐ, TCCN, cơ sở đào tạo nghề dài hạn tập trung ở
các thành phố lớn như Hà Nội, TP.HCM, Huế, Đà Nẵng...Địa bàn xa không có
trường hoặc có thì rất bé nên học sinh vùng sâu, vùng xa muốn học phải
"cơm nắm muối vừng" về Hà Nội.
"Thêm nữa, tỷ lệ học sinh lao vào học
khối Kinh tế, Ngân hàng chiếm hơn 1/3 số theo học. Trong khi khối ngành
Nông-Lâm-Thủy sản chiếm chưa đến 5%".
Ông dự báo, với hiểu biết tù mù về sự
phát triển của nền kinh tế Việt Nam và định hướng lệch lạc từ người lớn,
mùa tuyển sinh năm nay chắc chắn sẽ có 50% số học sinh thi vào khối
ngành Tài chính - Ngân hàng.
Một bất cập nữa theo ông Phương đến nay
vẫn chưa có giải pháp tháo gỡ, đó là doanh nghiệp chê sản phẩm đào tạo.
Trong khi đó, nếu đào tạo theo đúng yêu cầu của doanh nghiệp thì sẽ sai
quy trình, lệch chuẩn.
Không né thị trường giáo dục
TS Phương khẳng định trong tương lai
giáo dục không thể là tháp ngà tồn tại giữa biển nước quốc tế. Đến lúc
nên xem giáo dục là một dịch vụ xã hội.
'Giáo dục Việt Nam phải chấp nhận cho tư nhân tham gia giáo dục dưới sự điều tiết của nhà nước. Đã đến lúc phải sắp xếp lại hệ thống giáo dục theo hướng chuẩn hóa, nhanh chóng xúc tiến kiểm định chất lượng giáo dục....
'Giáo dục Việt Nam phải chấp nhận cho tư nhân tham gia giáo dục dưới sự điều tiết của nhà nước. Đã đến lúc phải sắp xếp lại hệ thống giáo dục theo hướng chuẩn hóa, nhanh chóng xúc tiến kiểm định chất lượng giáo dục....
Thêm nữa giáo dục phải hướng đến nâng
cao dân trí, phát triển nhân lực và bồi dưỡng nhân tài. Về nhân tài
không nên làm theo cách hiện nay theo kiểu "nuôi gà chọi" mà phải phát
huy được cái đặc biệt của mỗi cá nhân.
Có cần thay Bộ trưởng?
Chưa thỏa mãn với những giải pháp mà
diễn giả Lê Đông Phương đưa ra, một sinh viên Trường ĐH Thủy lợi chất
vấn: Bất cập đã rõ, nhưng giải quyết bất cập như thế nào? Liệu có cần
thay Bộ trưởng Bộ GD-ĐT?
Ông Phương đáp lời, có những giải pháp đưa ra không thực hiện được ngay.
Đề xuất thay Bộ trưởng là một ý tưởng
táo bạo, nhưng một Bộ trưởng không làm được mà cần đóng góp của toàn xã
hội. Trong đó, có sự thay đổi của mỗi sinh viên. Các bạn phải thay đổi
cách học, cách nghiên cứu. Đừng đổ lỗi cho thư viện thiếu sách trong khi
máy tính chỉ sử dụng vào việc chơi game..".
Do vậy, tự bản thân mỗi người phải có thay đổi thì mới mong nền giáo dục có sự thay đổi" - ông Phương nói
Nguồn Vietnamnet