Từ trước đến nay, khi nghiên cứu về thời
kỳ hình thành cộng đồng dân tộc ta, các nhà nghiên cứu đều cho rằng
nguồn gốc người Việt được hình thành từ phía Bắc mà
trung tâm là vùng Việt Trì, Phong Châu (Vĩnh Phú) rồi tiến dần xuống
phía Nam. Quan niệm chung hiện nay đều như vậy. Tuy nhiên, khi tìm hiểu
về vùng khu Bốn cũ, chúng ta đều nhận thấy một điều đặc biệt, đó là: cho
đến hiện nay, vùng khu Bốn cũ mà
trung tâm là Nghệ Tĩnh vẫn còn bảo tồn được nhiều nhất ngôn ngữ, phong
tục tập quán, lối sống của người Việt cổ. Xin trích một đoạn
trong cuốn Chấn hưng các vùng và tiểu vùng văn hóa ở nước ta hiện nay
(Huỳnh Khái Vinh chủ biên – NXB Chính trị quốc gia – 1995): “Xét về
không gian văn hóa, vùng đất này là nơi gạn lọc và truyền giữ cho mai
sau những gì là tinh hoa độc đáo, những gì là bản sắc dân tộc… Vùng Hà
Tĩnh vì thế còn giữ được một cách độc đáo nhất vốn từ vựng, lời ăn tiếng
nói của cư dân Việt cổ (trang 52-53).
